در سال های اولیه تولد هوش تجاری، پس از استقرار موفق هوش تجاری در سازمان‌ها و پس از آنکه مدیران با سرعت، دقت و دیگر قابلیت های هوش تجاری آشنا میشدند، تعداد زیادی درخواست طراحی دشبورد و شاخص به تیم هوش تجاری اعلام می شد و تیم هوش تجاری پس از مدت کوتاهی با کوهی از درخواست ها مواجه میشدند که پاسخ دهی به آنها بسیار زمانبر و هزینه بر بود. در اینجا بود که ایده هوش تجاری سلف سرویس مطرح شد. موسسه گارتنر هوش تجاری سلف سرویس را این گونه تعریف می کند: هوش تجاری سلف سرویس ابزار و معماری است که کاربران می توانند گزارشات و تحلیل های مورد نیاز خود را با کمک آن و بدون مراجعه به تیم آی تی، طراحی کنند.
در حال حاضر ارائه هوش تجاری سلف سرویس اولویت اول بسیاری از تیم های هوش تجاری است چون تصور کلی آن است که اگر کاربران به راحتی به ابزار هوش تجاری دسترسی داشته باشند، می توانند سوالات مربوط به کسب و کارشان را بدون مراجعه به تیم آی تی شرکت برطرف کنند. از طرف دیگر تیم آی تی شرکت هم با کوهی از درخواست ها و گزارشات مواجه نمی شود. اما در عمل اغلب این اتفاق نمی افتد و هوش تجاری سلف سرویس به عوامل مختلفی مثل کارکنان، پیچیدگی کسب و کار و داده ها و … بستگی دارد.
برای آنکه بدانید چه دسته‌ای از کاربران بهترین کاندید برای استفاده از هوش تجاری سلف سرویس هستند، ابتدا باید انواع کاربران هوش تجاری و نحوه ارتباط آنها را با سامانه هوش تجاری بشناسید. در تصویر زیر طیف انواع کاربران هوش تجاری را مشاهده می کنید. تفاوت انواع کاربران هوش تجاری با توجه به درجه دانش فنی کاربر، میزان نیاز به بخش آی تی و پیچیدگی گزارش‌های مورد نیاز مشخص می شود. به عنوان مثال کاربری را تصور کنید که به اس کیو ال مسلط است و به دیتابیس شرکت هم دسترسی دارد. این کاربر به راحتی هر گزارشی که نیاز دارد را بدون درخواست از آی تی شرکت تهیه می‌کند. این دسته از کاربر در یک سمت طیف قرار داردند و از آنجاییکه هم مهارت و هم اجازه دسترسی به همه داده‌ها را دارند در تصویر زیر با نام “دسترسی به همه داده ها“ مشخص شده اند. از طرف دیگر، کاربرانی قرار دارند که تقریبا هیچ دانش اس کیو ال ندارند و به دیتابیس شرکت هم دسترسی ندارند. افرادی مثل راننده های شرکت، فروشند ها و اپراتورهای مرکز تماس. این دسته کاربران فقط گزارشات و دشبوردهای ثابت را مشاهده می کنند و اطلاعاتی مانند تعداد مشتریان، میزان سفارشات فروش و … را با توجه به منطقه و زمان فیلتر می کنند. این نوع از کاربران هوش تجاری در سر دیگر طیف قرار دارد و با نام “دیدن گزارشات” مشخص شده اند.
کاربران مربوط به قسمت “دسترسی به همه داده ها“ اغلب برای یافتن پاسخ‌ها سوالات کسب و کار و تهیه گزارشات خود به تیم هوش تجاری نیاز ندارند و می‌توانند به راحتی گزارشات مورد نظر خود را شخصا تهیه کنند. در مورد کاربران مربوط به قسمت “دیدن گزارشات” نیز اغلب اوقات به گزارشات پیچیده‌ای نیاز ندارند و در اکثر موارد تیم هوش تجاری پیشتر درگیر گزارشات این چنینی شده است و از قبل آنها را طراحی و پیاده سازی کرده است.
کاربران مربوط به سه دسته “کوئری از داده‌های تمیز” و “مرور تصویری داده‌ها” و “دیدن اطلاعات در یک چشم بهم زدن” اغلب نیاز دارند که گزارشات و کوئری‌های خود را بنویسند و در عین حال هیچ دانش اس‌کیو‌ال ندارند. این دسته از کاربران بیشترین بهره را از هوش تجاری سلف سرویس می برند و بهترین کاندیدهای استفاده از هوش تجاری سلف سرویس هستند.
در مقالات بعدی به بررسی بیشتر این سه دسته می پردازیم.
