نمودار ستونی

مناسب‌ترین نمودار جهت نمایش روند تغییرات و مقایسه گزینه‌ها، نمودار ستونی است. به عنوان مثال روند تغییرات سود شرکت به ازاء سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۶ و یا میزان فروش در هر استان. در ادامه نمونه‌ای از این نمودار را به صورت دو بعدی و سه بعدی مشاهده می‌کنید.

 

 

 



نمودار ستونی خوشه‌ای

نمودار ستونی خوشه‌ای امکان مقایسه همزمان چند گزینه در بازه‌های زمانی مختلف را فراهم می کند. فرض کنید در مثال قبل، قصد مقایسه روند سود شرکت در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ و به ازاء استان‌های اصفهان، یزد و فارس را داشته باشید. نمودار ستونی چنین امکانی را برای شما فراهم می کند. در ادامه نمونه‌ای از این نمودار را مشاهده می‌کنید.

 

 

 

 

 


نمودار ستونی انباشته

در نمودار ستونی خوشه‌ای، اقلام مورد مقایسه هر کدام در یک ستون جداگانه رسم می‌شدند، اما در نمودار ستونی انباشته، اقلام مورد مقایسه در یک ستون و به صورت انباشته رسم می‌شوند. نمونه نمودار ستونی انباشته برای مثال بالا را در ادامه مشاهده می‌کنید.

 

 

 


نمودار ستونی انباشته ۱۰۰%

نمونه‌ای از این نمودار را برای مثال سود در ۴ سال گذشته و در سه استان را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. همانطور که مشخص است، مقدار سود در استان‌های مختلف در هر سال بر روی یکدیگر و به صورت انباشته رسم شده است. ولی بر خلاف مثال قبل اندازه ستون‌ها نهایتا با هم برابر است. علت آن این است که در این نمودار مشخص می‌شود که سهم هر استان از سود کل هر سال چه درصدی از کل سود آن سال است. اذا اندازه تمام ستون‌ها برابر با ۱۰۰ درصد است.


 


نمودار دایره‌ای

نمودار دایره‌ای یکی از نمودارهای پراستفاده در هوش تجاری است و در اکثر گزارش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی هر وقت قصد محاسبه سهم هر جزء از کل را داشته باشیم، از این نمودار استفاده ‌میکنیم. به عنوان مثال سهم فروش هر کدام از کارمندان از فروش کل، یا سهم تولید هر استان از تولید کل …

واحد تولیدی را در نظر بگیرید که سه شعبه مختلف در سه استان اصفهان، مرکزی و یزد دارد. قصد دارد درصد تولید هر استان از کل استان را بداند. مناسب ترین نمودار برای نمایش چنین داده‌های، نمودار دایره‌ای است. چنین نمودارای در سه فرمت معمولی، سه بعدی و دونات در ادامه رسم شده است. این سه نمودار از لحاظ مفهومی تفاوت چندانی با هم ندارند و فقط از لحاظ گرافیکی و ظاهری متفاوت هستند.

نمودار دایره ای


نمودار دایره‌ای سه بعدی

نمودار دونات

نمودار دایره از دایره

در مواردی که تعداد رکوردهایی که می خواهیم بر روی نمودار دایره‌ای نمایش دهیم، زیاد باشد، نمودار دایره‌ای کارایی خود را از دست می‌دهد و مناسب نمی‌باشد. یکی از بهترین راه‌ها در موارد این‌چنین، ادغام کردن رکوردهایی هستند که در یک گروه هستند. برای این منظور می‌توان از نمودار دایره از دایره استفاده کرد.

به عنوان مثال فروشگاهی را در نظر بگیرید که اجناسی مثل، کیف، کفش، شلوار پارچه‌ای، شلوار لی، شلورا کتان، کمربند، پیراهن را به فروش می رساند. مسول فروشگاه قصد دارد درصد فروش هر کدام از محصولات از کل فروش را بداند. می تواند از نمودار دایره‌ای استفاده کند، اما تعداد اقلام زیاد است و همانطور که در تصویر زیر می‌بینید برخی از محصولات درصد بسیار کمی دارند و دیده نمی‌شوند. جهت مدیریت این موضوع می‌تواند شلوارها را جداگانه و به صورت نمودار دایره از دایره رسم کند. در دامه هر دو این نمودارها را مشاهده می‌کنید. در نمودار اول تمامی اقلام در یک نمودار دایره‌ای رسم شده‌اند اما در نمودار دوم، شلوار‌ها جدا شده‌اند و به صورت دایره‌ از دایره‌ نمایش داده شده‌اند.

 

 

نمودار دایره از ستون

از لحاظ تعریف دقیقا شبیه نمودار دایره از دایره است با این تفاوت که در نمودار دایره از دایره، هر دو نمودار به صورت دایره‌ای نمایش داده می‌شدند اما در این حالت، نموداراصلی به صورت دایره‌ای است و نمودار دوم به صورت ستونی نمایش داده می‌شود. نمونه نمودار دایره از ستون برای مثال فروشگاه را در ادامه مشاهده می‌کنید.

شاخص کلیدی عملکرد و کاهش وزن

حدود چند ماه پیش یکی از دوستان که از اضافه وزن، رنج می برد، تصمیم به کاهش وزن گرفت. در آن زمان وزن ۸۰ کیلوگرم داشت و مشاوره تغذیه اش، وزن ایده آل او را، ۶۸ کیلو اعلام کرده بود و پیشنهاد داده بود که طی ۲۴ هفته از شر وزن اضافه خلاص شود. برنامه غذایی نوشته شد، و دوستم شروع به پیروی از برنامه غذایی کرد.

دوست عزیزم برنامه غذایی را رعایت می کرد، اما هیچ معیاری نداشت که چقدر در راستای هدف اش عمل میکند و چقدر به وزن ایده آل اش نزدیک شده است. بهش پیشنهاد دادم که در چارچوب هوش تجاری عمل کند. چطور؟ اجازه بدید که توضیح بدم.

هدف دوستم مشخص بود. کاهش وزن از ۸۰ کیلو به ۶۸ کیلو طی ۲۴ هفته. اولین قدم، استخراج و تعیین شاخص کلیدی عملکرد بود. شاخص کلیدی عملکرد چیست؟ شاخص کلیدی عملکرد در واقع معیار عددی برای سنجش وضعیت در حوزه مورد نظر ما است و مشخص می کند که چقدر ما به هدف آن حوزه نزدیک شده ایم. حالا حوزه مورد نظر ما کاهش وزن است و چه شاخصی واضح تر از خود مقدار وزن. بنابراین دوستم وزن را به عنوان شاخص کاهش وزن در نظر گرفت. گذشته از آن، به موارد دیگری فکر کرد که بر روی کاهش وزن موثر است و می توان به عنوان شاخص کاهش وزن در نظر گرفته شود. مواردی چون مقدار کالری دریافتی، تعداد گام های طی شده در طول روز، تعداد لیوان آب.

دوستم فایل اکسلی به شکل زیر تهیه کرد و در هر روز مقادیر شاخص های وزن، کالری دریافتی، تعداد گام و تعداد لیوان آب را در آن یادداشت می کرد. نتیجه در هفته اول به صورت زیر شد.

 


 

جدول بالا به اندازه کافی گویا نبود و دوستم مجبور بود تمام اعداد را یک بار مطالعه کند تا متوجه وضعیت کاهش وزن اش در هفته اول رژیم شود. بنابراین برای درک بهتر و سریعتر، شروع به نمایش شاخص ها در قالب نمودار کرد. نتیجه تغییرات وزن در هفته اول و به صورت نموداری را در تصویر زیر مشاهده می کنید.

 


 

با یک نگاه متوجه وضعیت کاهش وزن اش در هفته اول شد. نتیجه کاملا ناامید کننده بود. نه تنها کاهش وزن نداشت، که افزایش وزن هم داشت. مشکل کجا بود؟ دوستم به بررسی باقی شاخص ها پرداخت. برای درک بهتر و سریع تر، نمودار مابقی شاخص ها را هم رسم کرد و در کنار هم قرار داد.

 

 

حالا ریشه یابی افزایش وزن ساده تر شد. شاخص ردیف اول سمت چپ، نشان دهنده وزن است، روند نزولی دارد، تا روز آخر که به صورت غیر منتظره افزایش می یابد. شاخص ردیف اول سمت راست، مقدار کالری دریافتی را نشان می دهد. روز قبل از حادث شوم افزایش وحشتناک وزن، دوستم حسابی رژیم را شکسته بود و کلی فست فود و شیرینی خامه ای خورده بود. البته صادق بود و کالری دریافتی را صادقانه نوشته بود.

ریشه افزایش وزن معلوم شد، تا حد زیادی به خاطر کالری دریافتی بالا در روز قبل بود.

گذشته از آن شاخص تعداد گام هم نشون میده که دوستم در اون روز کذایی، تحرک بدنی کمی داشت، روز بعدش هم تلاش کرده جبران کنه، اما کار از کار گذشته بود و اضافه وزن یقه اش را گرفته بود.

در روز کذایی تعداد لیوان آب افزایش پیدا کرده بود. که با توجه به فست فود سنگینی که دوست جان بر بدن زده بود، نوشیدن آب بیشتر دور از انتظار نبود. میدونید که نمک فست فود عاشق چیه؟ عاشق آب که به هم بچسبند و وزن را تصاعدی بکشن بالا.

نمودارهای بالا خبرای بدی برای دوستم داشتند. اما جلو ضرر رو از هر جا بگیری منفعت. حداقل اش حواس اش جمع شد که یه تقلب کوچیک (۵ تا شیرینی خامه ای ناقابل با یه پیتزا ناقابل تر)، چقدر می تونه اون رو از هدف اش دور کنه.

دوستم به روال یادداشت شاخص ها در اکسل و رسم نمودار ادامه داد، الان کجاست؟ داره درخواست های مدلینگ را، یکی یکی رد می کنه.

از کدام نمودار جهت نمایش داده استفاده کنیم؟ (۲)

نمودار ترکیبی

این دسته از نمودارها سهم اجزای مختلف از یک کل را نشان می دهند. نمودار های دایره ای، تجمعی یا انباشته … در این دسته قرار می گیرند.

دایره ای: نمودار دایره ای که گاها با نام نمودار کلوچه ای به آن اشاره می شود، جهت نمایش داده ها به صورت درصدی از کل، مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع نمودار برای بررسی داده های هم جنس در یک مقطع از زمان (مثلا سهم هر مشتری از مقدار کل خرید در سال ۱۳۹۶) مناسب می‌باشد، در واقع در حالتی که ما بخواهیم سهم هر یک از موارد یا اتفاقات از یک کل را به دست آوریم، این نمودار بهترین گزینه پیش رو می‌باشد.

 

 

 

تجمعی: این نمودار نیز مشابه نمودار دایره ای جهت نمایش داده ها به صوردت درصدی از کل مورد استفاده قرار می گیرد. با این تفاوت که برخلاف نمودار دایره ای که درصد از کل را بر اساس چند بعد مقایسه می کند. به عنوان مثال در نمودار دایره ای در تصویر قبلی، درصد خرید فقط در یک فصل نمایش داده شده است اما در نمودار تجمعی که در ادامه مشاهده می کنید، در چهار فصل سال نمایش داده شده است.

 

 

 

نمودارهای پراکندگی

این دسته از نمودارها پراکندگی داده‌ها را بر روی یک صفحه مشخص می‌کنند. پر استفاده ترین نمودار این دسته، نمودار نقاط پراکنده یا همان اسکاتر است.

نقاط پراکنده (scatter):
مودار نقاط پراکنده برای ترسیم داده های پیوسته و حتی گسسته علمی / مهندسی / ریاضی / آماری / آزمایشگاهی دقیق مناسب است، مانند ترسیم روند تغییرات آب و هوایی، یا رشد سلولی یا داده های خروجی نرم افزارهای تحلیلی و هزاران کاربرد دیگر.

در تصویر زیر نمونه ای از یک نمودار نقاط پراکنده(Scatter Diagrams) ترسیم شده است، هر نقطه از این نمودار نشان دهنده ی یک داده ی بدست آمده از یک کار آماری یا آزمایشگاهی و یا یک نقطه از یک رابطه ریاضی میباشد.

 

 

نمودارهای رابطه‌ای

این دسته از نمودارها رابطه‌ی متغیرها را با یکدیگر نشان می‌دهند. پر استفاده ترین نمودار این دسته، نمودار حبابی است.

 

حبابی
(Bubble): با کمک این نمودار می توان میزان رشد یک آیتم در ازای تغییرات دو پارمتر استفاده نمود، فرض کنید می خواهید در یک نگاه میزان فروش خود را در ماه های یک سال و به ازای هزینه های تبلیغات مختلف ببیند. با کمک نمودار حبابی به راحتی این کار امکان پذیر است. در نمودار زیر اندازه حباب ها نشان دهنده مقدار هزینه است، محور Y مقدار فروش را نشان می دهد و محور X ماه را.